Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2015

O Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος και οι απόψεις του για την Ελλάδα και την Ευρώπη

Εισηγήτρια: Άννα Χ. Μαρκοπούλου
Δρ. Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Paris V René Descartes)

O Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος και οι απόψεις του για την Ελλάδα και την Ευρώπη
Καλησπέρα σας
Κατ'αρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τους εκλεκτούς διοργανωτές αυτού του φιλοσοφικού συμποσίου, την κυρία Άννα Κελεσίδου καθώς και τον καθηγητή Κώστα Μπέη, για την τιμή που μού έκαμαν, να εγκαινιάσω με την παρούσα εισήγηση, την σειρά των ομιλιών που πρόκειται να γίνουν στο πλαίσιο του Κέντρου Δικανικών Μελετών.
Στην σημερινή ζοφερή πραγματικότητα, στην οποία η οικονομική κρίση αναδεικνύεται για τους νεοέλληνες κυρίαρχη, η επιστροφή στις ρίζες είναι επείγουσα. Με αυτήν την έννοια, ο διαλεκτικός λόγος του μεγάλου πλατωνιστή Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλου, αποτελεί μια αέναη πηγή εμπνεύσεως και στοχασμού για την προσέγγιση της σύγχρονης νεοελληνικής κοινωνίας.
Όμως, πριν προχωρήσουμε, ας πούμε λίγα λόγια για την ζωή και το έργο αυτού του μεγάλου πνευματικού ανδρός: Ο Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος γεννήθηκε το 1900 στον Βασσαρά της Σπάρτης. Αφού φοίτησε στην Ριζάρειο Εκκλησιαστική σχολή, ως υπότροφος του κράτους, πήγε το 1920 στη Βιέννη για σπουδές Κλασικής Φιλολογίας και Φιλοσοφίας και το 1922 μετακινείται στη Χαϊδελβέργη για να σπουδάσει αποκλειστικά Φιλοσοφία, όπου, αφού παρακολούθησε κυρίως τα μαθήματα του φιλοσόφου Ρίκκερτ, ανακηρύσσεται διδάκτωρ το 1925. Τρία χρόνια αργότερα επιστρέφει στην Ελλάδα. Από το 1929 έως το 1940 ιδρύει, με συνεργασία των Κωνστ. Δ. Τσάτσου και Παν. Κανελλοπούλου, το Αρχείον της Φιλοσοφίας και Θεωρίας των Επιστημών, στο οποίο εδημοσίευσε πολλές φιλοσοφικές πραγματείες. Το 1930 εκλέγεται υφηγητής και το 1933 τακτικός καθηγητής της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το 1939 εκλέγεται καθηγητής της Συστηματικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου θα διδάξει σχεδόν τριάντα ολόκληρα χρόνια, ώς το 1967. Το 1945 και το 1967 διετέλεσε υπουργός Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας. Το 1960 εκλέγεται στην Ακαδημία Αθηνών και το 1971 κυκλοφορεί ο πρώτος τόμος της Φιλοσοφίας, της επετηρίδας του Κέντρου Φιλοσοφίας της Ακαδημίας, που ο ίδιος ίδρυσε. Το 1975 ίδρυσε στην Μαγούλα της Σπάρτης, κοντά στον Μυστρά, την Ελεύθερη Σχολή Φιλοσοφίας - ο Πλήθων, στην οποία ειδικοί παρέδιδαν μαθήματα φιλοσοφίας στο ευρύ κοινό.

O Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος και οι απόψεις του για την Ελλάδα και την Ευρώπη

Εισηγήτρια: Άννα Χ. Μαρκοπούλου
Δρ. Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Paris V René Descartes)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ
O Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος και οι απόψεις του για την Ελλάδα και την Ευρώπη
Στην σημερινή ζοφερή πραγματικότητα, στην οποία η οικονομική κρίση αναδεικνύεται για τους νεοέλληνες κυρίαρχη, η επιστροφή στις ρίζες είναι επείγουσα. Με αυτήν την έννοια, ο διαλεκτικός λόγος του μεγάλου πλατωνιστή Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλου, αποτελεί μια αέναη πηγή εμπνεύσεως και στοχασμού για την προσέγγιση της σύγχρονης νεοελληνικής κοινωνίας. Σήμερα, ο λόγος του Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλου, επειδή ακριβώς είναι διαλεκτικός, αναδεικνύεται πολύ επίκαιρος: Αναδεικνύει δηλαδή την ιστορικότητα της διαλεκτικής σχέσεως μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης, η οποία συνίσταται στο ότι το σύνολο των ιδεών και των αξιών, που συγκροτούν τον πυρήνα του σημερινού ευρωπαϊκού πνεύματος, είναι δημιούργημα του ελληνικού πνεύματος· ως εκ τούτου, μέσα στην διαχρονία, έχει συνυφανθεί μία αμφίδρομη σχέση μεταξύ της Ελλάδας και της Ευρώπης, έτσι ώστε ούτε η Ευρώπη να μπορεί να υπάρξει χωρίς την Ελλάδα, αλλά ούτε και η Ελλάδα χωρίς την Ευρώπη. Υπό αυτό το πρίσμα, ο σύγχρονος Έλληνας συνειδητοποιεί ότι η οικονομική κρίση δεν είναι η γενεσιουργός αιτία της σημερινής παρακμής της  Ελλάδος, αλλά ότι, αντιστρόφως, είναι η κρίση των αξιών, η οποία, ακριβώς επειδή καταλύει το κοινό αξιακό υπόβαθρο, δηλαδή τον συνδετικό κρίκο μεταξύ της Ελλάδας και της Ευρώπης, αποκόπτει την ελληνική κοινωνία τόσο από τις ρίζες του ίδιου του πολιτισμού της όσο και, ταυτοχρόνως, από τους στενούς δεσμούς της με την Ευρώπη. Με αυτήν την έννοια, ο Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος κομίζει μία απάντηση στο εναγώνιο ερώτημα του σύγχρονου ανθρώπου και, ιδιαίτερα, του σύγχρονου Έλληνα: Θα καταστραφεί η Ελλάδα; Η απάντηση είναι σαφώς αρνητική, υπό την προϋπόθεση μιας μεγάλης επιστροφής: Της επιστροφής στα νάματα της διαχρονικής ελληνικής παιδείας, η οποία αποτελεί πηγή αέναης αναζωογόνησης και αναγέννησης της ελληνικής ψυχής. Μόνο τότε θα μπορέσει να επανεύρει η Ελλάδα τον κάλλιστον δεσμόν, ο οποίος τη συνδέει με την Ευρώπη και να αποκτήσει συνείδηση του ιστορικού της ρόλου.