Κώστας Ευαγγελάτος

ΟΙ ΣΚΙΕΣ

Με θλίβει

των ταξιδιωτών η θλίψη

νύχτες χλωμές του φθινοπώρου

που απ’ το κατάστρωμα κοιτούν

της θάλασσας τα λουλακιά φαντάσματα.

Ριγούν τα τεθλασμένα σώματα τους

καθώς τα κύματα περνούν

κι’ αντανακλούν παφλάζοντας τους ίσκιους

κορμιών ηδονικών που ανώνυμα βουλιάζουν.

 ΘΕΛΩ

Δεν μου ταιριάζουν οι φωνές

τα φουσκωμένα λόγια

τα χέρια που ορθώνονται

σε πλαστικές κουβέντες.

Θέλω ουσία και καρδιά.

Θέλω φωτιά και δάκρυ.

ΑΝΟΙΞΗ

Αφιέρωμα στον Κώστα Ουράνη

Κάποιο μήνα της Άνοιξης

θα πεθάνω μονάχος

Στον ολάνθιστο κήπο μου

με της γύρης το άγχος.

Η ζωή θα φλογίζεται

απ’ του πόθου το φως΄

μα οι σκέψεις θολόπλευστες

σε ορίζοντα γκρίζο.

Η ζωή θ’ ανασταίνεται΄

μα εγώ θ’ αργοσβήνω

με τα χρώματα γύρω μου

και της πίκρας το μύρο.

Ίσως νάναι  Απρίλιος

πιθανότατα Μάης

Όπως όλοι που αγάπησα

κι’ έχουν φύγει μαζί…

Μες’ το κάδρο της νιότης της

η μορφή μου θα λάμπει

στο πηγάδι της μνήμης μου

σαν την πρώτη στιγμή.

Κάποιο μήνα της Άνοιξης

θα πεθάνω μονάχος

σε απέραντο πέλαγος

σαν αλίκτυπος βράχος.

 ΦΘΟΡΕΣ

Πατέρα μου

στο σπίτι μας

ρυτίδες αυγατίζουν

και τις σκληρές τις πέτσες του

ξεφτίζει ο σοβάς.

Όσο κι΄αν το προσπάθησες

τίποτα δεν κρατάει.

Αυλάκια και απόνερα

μας γδέρνουν φθονερά.

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ

               

Κανείς δεν θάρθει να σε δεί

Κι’ όμως απόψε

το μουχλιασμένο σπίτι σου

πλημμύρισε με φως.

Ο κήπος με τ’ αειθαλή

στο ξάναμμα του Ιούλη

βράζει παλμούς κι’ αρώματα

με σύννεφα φωτιάς.

Εσύ κλεισμένος άκληρος

στου φόβου το μεδούλι

την πεθαμένη μάνα σου

στα κάδρα αναζητάς.

Βρουνχίλδη και Αρτέμιδα

Φωφώ και Βρυσιήδα

στης πικροδάφνης λιάζονται

τα ρόδινα  φτερά.

Λαμπρούλα και θεόπλαστη

Σταμούλα και Χριστίνα

στη λίθινη απανώστρατα

βολτάρουν σεισμικά.

Κι’ εσύ στου πόθου αμέριμνος

την άναρχη σφραγίδα

καταπατείς και γεύεσαι

τα ρόδια τα ιερά.

Έζησες δίχως έρωτα.

Πέθανες δίχως φίλο

και στο πεζούλι απόστασες

της άστοργης καρδιάς.

Όμως  κι΄ αν σε απέκρουσα

σου γράφω ένα τραγούδι…

Από τα βάθη του είναι μου

στο χάος  να γλεντάς.

ΕΜΕΙΣ

Εσύ και Εγώ

δυνάμεις αφανείς

ανάμεσα στην κάλυψη

και την αποκάλυψη

σήματα του πάθους

στην πύλη της γης.

THE ROCK GARDEN KYOTO

     Στον καθηγητή Κώστα Ε. Μπέη

Σοφέ μου φίλε

μελετάς τον κήπο με τα βράχια

σύνορα μόνος θέτοντας

στο άναρχο του νού.

Σεμνός της δίκης δάσκαλος

στη γη του πιθανού

γίνεσαι φάρος άσβεστος

στον κύκλο της Αγάπης.

Άννα Κελεσίδου

Horror vacui

Οι απέναντι άδειασαν το σπίτι,
Πήραν τις κουρτίνες και τις γλάστρες, φάνηκε
απ' τ' απέναντι παράθυρο
ο ήλιος
να λούζει το μοναδικό δωμάτιο
σα να καθάριζε
ίχνη από πατημασιές και σκόνη.


Τι κρίμα
δε θα δω πια το αναμμένο φως
να κουδουνίζει την ώρα της έγερσης
για τη δουλειά, για το σχολειό,
τον ύπνο που χρειάζονται
όσοι δεν βλέπουν όνειρα.
Δεν αντέχω το κενό όχι
μόνο
τώρα στο πλήρωμα των χρόνων μου,
αλλά κι όταν δάσος φροντίδες γέμιζε
τον χώρο και τον χρόνο
μέσα κι έξω μου.


Στη μάζωξη δεκάδων της ζωής μου
επιλέγω
τις μονοψήφιες τιμές
των πραγμάτων.
Τώρα,
το άθροισμα της θλίψης είναι
διπλό,
στα δαχτυλάκια
του παιδιού με τις μονάδες χρόνια
σφράγιζε η ντροπή
τον επιούσιο στο τεφτέρι,
όπως η σημερνή
"δεινή αναργυρία"
σφαλίζει την ψυχή μου.

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΒΡΑΔΙΑ

Κώστας Μπέης

Θα σου πω ΄να παραμύθι …

Μίλησ’ η γλαύκα,

σε γλώσσ’ ακατανόητη

για τους ανθρώπους:

-Ώρα καλή, πεντάμορφη

και απονήρευτη παιδούλα!

Στο δάσος σύντομο περίπατο

μας ήρθες για να κάνεις,

ή μακρινό ταξίδι

ξεκίνησες να πας,

σε χώρες άγνωστες,

μ’απρόοπτες κακοτοπιές;

΄Οπου και να πηγαίνεις πάντως,

εγώ, η γλαύκα, θα σου πω,

ο ουρανός δεν είν’ευοίωνος.

Βαρύ  δισάκι τον ώμο σου βαραίνει.

Αυτό μ’ανησυχεί.

Όσα πολλά κι αν έχεις φορτωθεί,

λίγα και πενιχρά θα είναι,

όταν από τις ρίζες σου

θα ΄χεις αποκοπεί.

Της αντιμίλησε διαβατικό πουλί:

-Δύσθυμη γλαύκα …

Σκοτεινή, ράθυμη και ανόρεχτη.

Πώς αποστρέφομαι

το βάρος της σοφίας σου!

Απρόθυμη στο φως

ν’ανοίξεις τα φτερά σου.

Ανήλια μούχλα αποπνέεις.

Καμμιά χορδή ευαίσθητη δεν έχεις,

να νιώσεις μυστικά μηνύματα,

π’αντιστρατεύονται

της σύνεσης την απραξία,

και στη μεγάλη περιπέτεια

μ’ακατανίκητη σαγήνη

μας καλούν.

Μεμψίμοιρη!

Δεν είσαι ικανή εσή

να πιάσεις το σφυγμό,

ν’αφουγκραστείς το καρδιοχτύπι

του ερωτευμένου.

-Φλύαρο κι απερίσκεπτο

αποδημητικό πτηνό.

Είπε και σώπασε η γλαύκα.

Τα μάτια έκλεισε.

Σε διαλογισμό περίπλοκο

βυθίστηκε ο νους της.

Το κοριτσάκι τίποτα απ’όλ’αυτά

δεν αντιλήφθηκε.

Εκείνο είχε πίστη μυστική,

μέσα σε έξαρση,

χωρίς να λογιαριάσει

όσα υπέρ κι όσα κατά

αλλιώς θα είχε δει.

Είναι αλήθεια πως η σύνεση

ενστάλαζε στο νου της

αόριστες σταλαγματιές του δισταγμού

και της αμφιβολίας.

Όμως η δυνατή της θέληση

τις προσπερνούσε.

Συνέχισε λοιπόν το δρόμο της,

με πίστη και με θάρρος.

Σαράντα χρόνια πέρασαν,

σαν να ΄τανε μια μέρα.

Η γλαύκα και το πολυτάξιδο

αποδημητικό πτηνό

δεν έτυχε να ξαναανταμώσουν.

Κάποτε, κάπου και αυτών

η παρουσία χάθηκε

στον δρόμο της διαβατικής ζωής.

Ώσπ’ αναπάντεχα, προχτές,

απόστασαν τα πνεύματά τους

πάνω στον ίδιο βράχο,

σε κακοτράχαλη ακτή.

-Ώρα καλή, γερόντισσα!

Καλά το λέν’οι άνθρωποι,

πως μοναχά ένα βουνό

δεν ξανασμίγει με βουνό.

-Καλώς το ταξιδιάρικο!

Εστοίχιωσ’ η θωριά σου,

Και συ, συνέχεια, περιπλανάσαι,

χωρίς αναπαμό.

-Ο βράχος σου, γερόντισσα,

για μένα είναι αφιλόξενος.

Απέναντι, στης αγκαλιάς του όρμου

τ΄άλλο μπράτσο,

δέντρα ολόδροσ’αντικρίζω.

ακούω τα τζιτζίκια στα κλαδιά

που φλυαρούν.

Έλα, αντάμα να πετάξουμε.

Σ’εκείνον τον παράδεισο,

να πούμε ιστορίες,

να θυμηθούμε τα παλιά.

-Εγώ, αυτήν την ώρα,

ποτέ δεν φεύγω από’δω.

Κάθομαι κι αφουγκράζομαι

την περιστέρα πό’ρχεται,

κι όλη τη νύχτα, δακρυσμένη,

το άσπρο σπίτι αγναντεύει,

που αχνοφαίνεται

μέσ’απ’τα δέντρα που το ζώνουν.

Είν’η ψυχή της κόρης

της κυράς εκείνου του σπιτιού.

Φύλακας άγγελος της μάνας της.

Δοξολογεί σεμνά.

Κι άγρυπνη αποδιώχνει κάθε κακό,

που τη μητέρα απειλεί.

-Καλότυχη μια τέτοια μάνα.

Γνωρίζεις, πούθε έρχεται,

τι κάνει, πώς διαβαίνει;

Σαν τι εκείνη συλλογάται;

-Την είχαμ’ανταμώσει,

Πριν από χρόνια, ΄πο κοινού,

σε δάσος σκιερό,

λίγο προτού η καταιγίδα να ξεσπάσει.

Της είχα πει,

τον τόπο της να μην εγκαταλείψει.

Εσύ την καλοτύχιζες,

δίχως πολλή περίσκεψη.

Φαίνεται τη λαλιά μας

δεν την κατάλαβε.

Κι έτσι συνέχισε,

Θαρρώ ότι της στάθηκε από ψηλά,

σκέπη καλόγνωμη,

μια ευλογία αδιόρατη.

Που τη θωράκιζε,

καθώς αργότερα απανωτά χτυπήματα

δέχτηκε το καημένο

από στοιχειά κακόβουλα, καλικατζάρους

και πανούργες μάγισσες.

Δεν δείχνει να’χει πάνω της

ουλές απ’τα χτυπήματα.

Ούτε η φτώχια,

μήτε του κόσμου η κακία

σκίασαν το δικό της φως,

που το χαμόγελό της, απονήρευτο,

γύρω της ακτινοβολεί.

Πεντάμορφο το σπίτι της,

δένει αρμονικά με τούτο το τοπίο.

Κάθε πρωί τα άνθη της ποτίζει,

τα ξαλαφρώνει ν’ανασάνουν.

Έχει τον τρόπο της εκείνη,

μαζί τους να συνομιλεί.

Είπε, και σώπασ’ ο παππούς,

καθώς το παραμύθι διηγόταν.

-Κι έπειτα; Ανυπόμονα

τον ρώτησε ο εγγονός.

-Έπειτα, γιε μου,

Συ θα’σαι τότε που θα λες

αυτό το παραμύθι,

καθώς θα διηγείσαι όσα εγώ

σκόρπια κι αφρόντιστα σου είπα.

Θα ξαναλές το παραμύθι,

ν’ ακούνε τα δικά σου τα παιδιά

και τα δικά σου τα εγγόνια

για τη δική σου τη γιαγιά.

Τώρα, που σήμερα

γιορτάζετε κι οι δυο,

έλα να της προσφέρουμε

αγάπης λόγια αληθινά,

κι ευχές απ’την καρδιά.

-Μαμά, γιατί δακρύζει ο παππούς;

απόρησε ο εγγονός.

Υπάρχουν, γιε μου, στη ζωή

και δάκρυα χαράς.

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2014-2015

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2014-2015

Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων επί της οδού Ακαδημίας, Αμφιθέατρο Α. Τρίτση, 19.00'.

28-01-2015: Περί Ηθικότητος του Κωμικού. Κωνσταντίνος Χριστοδούλου, Αναπλ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

18-02-3015: Βασικές Συνιστώσες της Νεοελληνικής Παιδείας. Χάρης Μελετιάδης, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου

25-02-2015: Αναφορά στο έργο του Κώστα Μπέη

18-03-2015: Η Έννοια της Παρουσίας στους Προσωκρατικούς Φιλοσόφους, Άννα Κελεσίδου, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας της Μόσχας

Η Έννοια της Παρουσίας από Παιδαγωγικής Άποψης, Κλειώ Μαρκάκη, Εκπαιδευτικός

15-04-2015: Πάνος Λιγομενίδης, Ακαδημαϊκός (Ο τίτλος της εισήγησης δεν ορίστηκε ακόμη)

29-04-2015: Η Έννοια του Πάθους στον M. Montaigne, Σοφία Μωραΐτη, Δρ. Φιλοσοφίας, Καθηγήτρια

20-05-2015: Κώστας Μπέης, Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ (Ο τίτλος της εισήγησης δεν ορίστηκε ακόμη))

27-05-2015: Ελλάδα και Τουρκία σε σχέση με το Χώρο της Ανατολικής Λεκάνης της Μεσογείου και Εξέλιξη στον Αραβικό Κόσμο

Αναστασία Σαμαρά-Κρίσπη, Επίτ. Δικηγόρος Αθηνών και Μονάχου, Πρόεδρος του Ιδρύματος Διεθνών Νομικών Μελετών Καθηγητού Ηλία Κρίσπη και Δρ. Αναστασίας Σαμαρά-Κρίσπη

Νίκος Ταμπάκης: Περί Τυχαίου και Αιτιατού

Περί Τυχαίου και Αιτιατού

Εισηγητής: Κος Νίκος Ταμπάκης, Διπλ. Μηχ., Δρ. Φιλοσοφίας

Ημερομηνία: 7 Ιανουαρίου 2015, Αίθ. Αντώνη Τρίτση

Περίληψη

Η ασαφής πρόβλεψη του μέλλοντος μετουσιώθηκε στην έννοια "Τύχη". Ανθρωπολογικά αναπόφευκτη, όμως ποιό το οντολογικό της βάρος; Θα υποστηριχθεί, από τρεις αφετηρίες, ότι στην απλοϊκή τουλάχιστον εκδοχή της πρόκειται για έναν ακόμη αρχαίο και σύγχρονο μύθο.

1. Πολύ ενωρίς βέβαια, ο φιλοσοφικός νους αποδοκίμασε την "τύχη" και την απόθεσε στην άγνοια. Σήμερα διαχειριζόμαστε ακριβέστερα την έννοια της άγνοιας μέσω της έννοιας της πληροφορίας. Η τύχη αποδίδεται είτε στην έλλειψη πληροφορίας καθαυτής, είτε στην απουσία οργάνωσής της: απουσία σκέψης που προβλέπει το "τυχαίο", ή το εξηγεί αναδρομικά.

2. Εγείρεται, λοιπόν, το ερώτημα: υπάρχουν όρια της Γνώσης, οπότε το εκείθεν αυτών των ορίων θα μπορούσε να ονομαστεί "τύχη";

Τέτοια όρια ίσως υπάρχουν στην ίδια τη λειτουργία της Φύσης: αρχή απροσδιοριστίας, μέγιστη ταχύτητα μετάδοσης σήματος, κ.λ.π. Ακόμη, όρια τεχνολογικά: μέγεθος ηλεκτρονικών κυκλωμάτων κ.λ.π.

3. Ό,τι εμφανίζεται ως "τυχαίο" είναι προϊόν της πολυπλοκότητας του φυσικού κόσμου.

3.1. Το παραδοσιακό γραμμικό σχήμα αιτίου-αποτελέσματος υπολείπεται του πραγματικού, φανταστικά πολύπλοκιου δικτύου αλληλεπιδράσεων, όπου αίτιο και αποτέλεσμα εναλλάσσουν ρόλους.

3.2. Η έννοια του "τυχαίου" είναι σχετική ως προς την κλίμακα του φαινομένου-χωρική και χρονική.

3.3. Το "τυχαίο" συγχέεται συχνά με το νεοφανές. Όμως το δεύτερο είναι προϊόν της ολιστικής δομής του φυσικού κόσμου που επιτρέπει την ανάδυση νέων μορφών σε μια αλλαγή και δημιουργία επιπέδων πραγματικότητας.

Βιβλιογραφική ένδειξη

Ν. Ταμπάκη, Ο Χρόνος του Ανθρώπου, 2η έκδοση Γκοβόστης, σ. 99, 100.

Ν. Ταμπάκη, Από την Ποίηση στη Λογική, σ. 139, 158. 

Π.ΚΥΠΑΡΙΣΣΗΣ: Η ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΛΟΓΟ

Π.ΚΥΠΑΡΙΣΣΗΣ

Η ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΛΟΓΟ

Στη γλωσσική επικοινωνία υπάρχει θεατρική παρουσία εκ του ότι ο διάλογος αποτελεί εξ’ ορισμού θεμελιακή αναγκαιότητα της τέχνης του θεάτρου.

Η λέξη, τεκτονική μονάδα του λόγου, έχει εικόνα, ρυθμό και θερμοκρασία.

Άλλωστε η αρχική μορφή του γραπτού λόγου ήταν εικονιστική. Συνεπώς το πέρασμα στη λέξη προϋποθέτει την εικόνα και μάλιστα όχι ως φωτογραφικό στιγμιότυπο, αλλά εν δυνάμει σημαντική με πιθανή συνεπαγωγή χρόνου, τόπου και αιτίας.

Ας φανταστούμε επί παραδείγματι το εικαστικό περιεχόμενο αλλά και τη δραματικότητα που εκλύει η λέξη “ακροβάτης”: αγωνία της απόπειρας, αγωνία της διαδικασίας του θεάματος (ρυθμός, πλαστικότητα), αγωνία της πτώσης.

Αν δεχτούμε το θέατρο λογοκρατικό, και είναι τέτοιο, υπάρχει ειδολογική σχέση αναλογίας ανάμεσα σ’ αυτό και στην ποίηση, άρα ομοιότητες και αναλογίες στον τρόπο που φέρονται τα φορτία. Είναι και η ποίηση και το θέατρο “κλειστοί” χώροι που καταγράφουν φυσικές συγκεντρώσεις μέσα από μία ειδική θέαση του κόσμου.

Σπάζουν κατά κανόνα τη φυσική σύνταξη και καταγίνονται με τη σύνθεση σπαραγμένων εικόνων σ’ ένα μοντάζ, σε μια δομή που αποτελεί τους νευρικούς άξονες της πρόθεσής τους.

Θα μιλούσαμε για δυο “ματιές” με κοινό λεκτικό τόπο που η κάθε μια βεβαίως ορίζει εξαντλητικά την οργανικότητα της λειτουργίας της.

Η θεατρική πράξη προϋποθέτει την ενότητα χώρου και χρόνου ενώ η ποίηση όχι, ή όχι κατ’ ανάγκην, διότι λειτουργεί ελεύθερα και υπαινικτικά.

Στην ποίηση το συγκινησιακό περιεχόμενο εκφράζεται εν κρυπτώ ίσως, ωστόσο με σχήμα θεατρικό, υποδηλώνοντας μορφώματα, πρόσωπα και καταστάσεις. Κάνει χρήση μιας συγκεκριμένης κάθε φορά εικονοποίιας, επενδύοντας στις λέξεις που συνθέτουν ένα εικαστικό γίγνεσθαι, για να περάσει από το ειδικό στο γενικό.

Βρίσκει αντικειμενικές συστοιχίες που θα αποτελέσουν το φορέα της ιδέας και του συναισθήματος. Συνεπώς υπάρχει ή συνάγεται μύθος συμβατικά ή υπερβατικά από συνειρμούς και συνδηλώσεις.

Ανακοίνωση

Καλή χρονιά και ευλογημένη! Υπενθυμίζουμε σε όλες τις φίλες και όλους τους φίλους ότι η 
συνάντηση της Τετάρτης 7 Ιανουαρίου θα γίνει στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων επί της οδού Ακαδημίας, στο αμφιθέατρο Αντώνη Τρίτση και ώρα 7μμ. Ομιλητής ο κ. Ν. Ταμπάκης με θέμα: Περί τυχαίου και αιτιατού.