Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2015




                                                   Κωνσταντίνος Χριστοδούλου
                               Δρ Δρ Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών


 Δ ο κ ι μ ή  π ε ρ ί  τ η ς  η θ ι κ ό τ η τ ο ς  τ ο υ  κ ω μ ι κ ο ύ

Ι. Το απόρημα
1. Αμφίγνωμες φιλοσοφικές απόψεις και χριστιανικές επιφυλάξεις
2. Η καιρικότητα : Ιδού καιρός ευπρόσδεκτος

ΙΙ. Το προκριματικό πρόβλημα του ορισμού του κωμικού
1. Αγνωστικισμός : Το γέλιο ως αυθάδης πρόκληση στον φιλοσοφικό στοχασμό
2. Εμπειρισμός : Το γέλιο ως Lacanικό "σύνθωμα"
3. Γνωσιολογία : Το γέλιο ως προερμηνεία του εαυτού του, Ηδονή εκ της αναμνήσεως
4. Αναλυτισμός
    α) Έκπληξη από την "σύνδεση πολλαπλοτήτων" - Το παράδοξο
    β) Σχεσιακότητα
    γ) Ανθρωπειότητα ;
5. Προς την "Επιστήμη του νου"

ΙΙΙ. Ηθική βάσανος
1. Το κέλευσμα της Δεοντολογίας - Δύο αντίθετα επικούρεια ρητά
   α) Η επικούρεια παρότρυνση : Συ αναβάλλη το χαίρον, ο δε βίος μελλησμώ παραπόλλυται
   β) Ο αντίλογος του πραγματικού : "ευχαρίστηση της ανοησίας"
   γ) Ο επιστημονικός επαντίλογος της βιολογικής ηθικής : Γελωτολογία
   δ) Ο αντεπαντίλογος του κοινωνικού ωφελιμισμού : Πνεύμα αργολογίας
   ε) Το επικούρειο μέτρο : "Όταν μη αλγώμεν, ουκέτι της ηδονής δεόμεθα"
   στ) Ο πατερικός διάλογος - Όλος πόνο, αλλά με θεία παρηγοριά
2. Το κέλευσμα της Τελεολογίας : Η αιδώς
   α) Η αθέλητη πρόκληση της αιδούς
      αα) Η αφύπνιση της συνείδηση - Το απαγορευμένο Γεροντικόν
      ββ) Αντικειμενικό μέτρο η αιδώς ή αιδώς το μέτρο ; Καντ, Συγκινησιοκρατία, Ωφελιμισμός
   β) Εσκεμμένη πρόκληση της αιδούς : Η ειρωνεία
      αα) Η θεραπευτική σωκρατική ειρωνεία - Μ. Αντώνιος
      ββ) Ο καντιανός αντίλογος
      γγ) Ο σωκρατικός επαντίλογος : Αυτοειρωνεία και κατά Χριστόν σαλότης

IV. Η Αισθητική διαιτητής μεταξύ δεοντολογίας και τελεολογίας - Το κωμικό ως Τέχνη
  1. Σουρεαλισμός ή στρατευμένη τέχνη ;
  2. Το κωμικό στις μη γλωσσικές τέχνες, Αναφορικές και Απόλυτες : Το "μουσικό αστείο"
  3, Θνησιγένεια και μετεπιβίωση του κωμικού

V. Επίμετρο




Ινώ

Είμαστε αλήθεια εδώ ;
Τα όνειρα που βλέπω με τρομάζουν.

Αυτός ο Χρόνος είναι
μεσ' την τραγικότητα
Και να σκεφθείς ότι στο εξής
έτσι θα είναι η ζωή μας.

Τι άλλο θα περάσει από τα βράδια μας ;
Πόσες εκπλήξεις ακόμα πρέπει να υποφέρει η ψυχή;

Το Τέλος δε θα μπορούσε
Να ήταν πιο απλό και απέριττο.
Ας το δεχθούμε κι ας
προχωρήσουμε μπροστά.


Άννα Κελεσίδου


Εγώ πότε θα παίξω ;
Ρωτά το μαθητούδι
Κι ο δάσκαλος υπαγορεύει
το πρόβλημα "ο πατέρας
μοίρασε πέντε έκτα του μισθού του
στα τέσσερα παιδιά του, πόσα..."

Εγώ πότε θα παίξω,
ρωτά το κοριτσάκι
κι η μητέρα το ορμηνεύει
να μη χασομερίσει απ' τη μελέτη.


Εγώ πότε θα παίξω ;
Φωνάζουν εν χορώ
Τ' αθώα παιδάκια
Που αποκοιμούνται
Πάνω στα κλάσματα,
στου Αλάριχου τα χνάρια,
στους πυρήνες των ατόμων
και τότε πια οι δικοί τους
τα σκεπάζουν μη κρυώσουν
και χάσουν το σχολειό
κι ας ξέρουν ήδη
πως από όλα αυτά ούτε
οι ίδιοι οφελήθηκαν.



Kώστας Μπέης

The Rock Garden


Στον κήπο που, με μοναδική μαγεία,
περιβάλλει το τέμενος του Ryoanji
υπάρχει ένας ξέχωρος περίβολος
         - τον αναφέρουν
      τα τουριστικά φυλλάδια
        ως τον Rock Garden-
  ο κήπος με τ'απολιθώματα
             των βράχων.


Γύρω του, στις ξύλινες κερκίδες
     προσέρχονται ξυπόλυτοι,
κάθονται κι αυτοσυγκεντρώνονται
αμίλητοι, κι έπειτα πάλι φεύγουν,
       δεκάδες επισκέπτες.


        - "Τί τους απασχολεί;",
             ρωτώ κάθε φορά
           που βρίσκομαι εκεί.


    - "Τίποτε το συγκεκριμένο.
     Ίσως αποζητούν το μήνυμα
    που αποπνέει ο συμβολισμός
       των ανέκφραστων βράχων
    μέσα στη σφύζουσα ζωντάνια
       του πυκνόφυλλου κήπου".


           Έχω την αίσθηση
           ότι αποκοιμήθηκα,
            καθώς χαλάρωσα
        στις ξύλινες κερκίδες,
      με το βλέμμ' αποσταμένο
      στις νησίδες των βράχων.


        Ίσως απλώς να έχασα
την επαφή με την πραγματικότητα,
         μόνο για μια στιγμή.
      Βέβαιο πάντως είναι πως,
       όταν πια είχα συνέλθει,
ξεκάθαρη γνώριζα την απάντηση
        για το συμβολισμό
   του κήπου με τους βράχους.


  Έτσι άγονα και απολιθωμένα
     θα μείνουν στους αιώνες
     κάτ' απ' το χώμα τα οστά,
         όταν η μνήμη μας
         θα έχει ξεχαστεί.


         Και τί μ' αυτό ;
  Η σύντομη του καθενός μας
           περιπέτεια
      έχει δική της γοητεία.
      Είναι αξία καθ' αυτήν,
   ακόμη κι αν θα καταλήξει
       σε γκρίζο απολίθωμα
      μεσ' στην αιωνιότητα.


Κι όμως ... Μεσ' στα απολιθώματα
   των άνυδρων τούτων βράχων
κάποιες ευαίσθητες χορδές του νου
   μπορούν να νιώθουνε αόριστα
        την ήρεμη και μυστική
     αόρατης πνοής τη δύναμη.
          Παντού παρούσας,
          μα πουθενά απτής.


    Καλότυχος κι ευλογημένος
    όποιος την αφουγκράζεται.

Τετάρτη 28 Ιανουαρίου 2015


Νάσος Δετζώρτζης

ΜΗΓΑΡΙΣ ΕΧΩ ΑΛΛΟ ΣΤΟ ΝΟΥ ΜΟΥ
Στα τετράδιά μου του σχολειού
στα δέντρα στο θρανίο μου
στο χιόνι και στην αμμουδιά
γράφω τ’όνομά σου

Σε όσες σελίδες διάβασα
σε ό,τι άγραφη σελίδα
λιθάρι στάχτη αίμα ή χαρτί
γράφω τ’όνομά σου

Στα χρυσωτά εικονίσματα
στων πολεμάρχων τ’άρματα
στων ρηγάδων τα στέμματα
γράφω τ’όνομά σου

Στων νυχτώνε τα θαύματα
στων ημερών το άσπρο ψωμί
στις αρμοσμένες εποχές
γράφω τ’όνομά σου…

Στην υγεία που αναστήθηκε
στον κίνδυνο που επέρασε
στην αλησμόνητη έλπιση
γράφω τ’όνομά σου

Κι ως ό,τι θέλεις ημπορείς
ξαναρχινώ τη ζωή μου
Να σε γνωρίζω είδα το φως
και να σε μελετάω
Ελευθερία.






Δημήτρης Μαλακάσης-Τσέκος

ΜΙΑ ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Μια περιδιάβαση είναι και η φιλοσοφία.
Και μάλιστα δε σου χαρίζει, ανάμεσα σε άλλα της ζωής,
το ωραίο ταξίδι, που λέει ο ποιητής
μα σε γεμίζει αγωνίες και βαριές σκέψεις,
αν μόνος σου δε βρεις τι πρέπει να πιστέψεις.
Να’ναι εδώ η αλήθεια, να’ναι εκεί;
Πού να στραφώ, πού ν’ακουμπήσω και να στηριχτώ;
Και προ παντός τρομάζεις, όταν μάλιστα σπουδάζεις
στον αρχαίο ακόμα λόγο,
πως όλα, μα όλα τ’ανάποδα κι αντράποδα,
τά’χουν υποστηριγμένα απ’αιώνων,
οι φιλόσοφοι …


ΤΩΡΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ

Αποχωρίζεται την τήβεννο,
την κολλημένη απάνω του
τριάντα πέντε χρόνια.
Αποχαιρετά σε δείπνο επίσημο
συνάδελφους παλιούς και άλλους τέως,
και παραστάτες νομικούς.
Γεμίζουνε τα μάτια του.
Και καθώς προχωρούν αποχαιρετιστήρια λόγια
και συγκινητικές προτάσεις,
αυτός αναλογίζεται πολλά προ πάντων
όμως, το κενό, σα στόμα τάφου,
σύμβολο της ανοημάτιστης ζωής του.
Τότε για πρώτη και στερνή φορά
ξεσπάει σε κλάμα, ο θλιβερός επίορκος εισαγγελέας.

ΓΙΑΤΙ ΓΡΑΦΩ

Δε γράφει στίχους για να γίνει ποιητής
δε γράφει για να ζητήσει δόξα
δε γράφει από καμιά παραξενιά,
ούτε από λόξα σκέψης και ψυχής.
Γράφει μονάχα όταν πάσχει κι όταν πάσχεις,
από την περιπέτεια της ζωής.


 ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ

Έπαρση, Θέ μου, και φιλοπρωτία!
αυτοχρισμένος από φοιτητής ακόμα
για εθνοπατέρας, ο μπεχλιβάνης
παριστάνει το χαρισματικό. Κι αφού
μια εδώ, μια εκεί, κρυφά και φανερά,
έχει ερωτοτροπήσει με τον Α και το Β,
τώρα πια, τραβάει μ'αυτόν πού 'ρθε στα πράματα.
Στο μεταξύ περάσανε τα χρόνια, ο κοσμάκης
ξεχνάει πιο γρήγορα από μένα κι από σένα.

Τενεκέ, Αριστείδη, παλιομωραΐτη,
στιβαρά χέρια δε θα βρεθούν να σε πετάξουν όξω,
κι όπως ο μπάρμπα-Γιώργος του μπερντέ
να σε καταχερίσουνε απανωτά, στα σβέλτα,
δίνοντας μάθημα και στ'άλλα τσογλανάκια;





Κώστας Ευαγγελάτος

ΟΙ ΣΚΙΕΣ

Με θλίβει
των ταξιδιωτών η θλίψη
νύχτες χλωμές του φθινοπώρου
που απ’ το κατάστρωμα κοιτούν
της θάλασσας τα λουλακιά φαντάσματα.
Ριγούν τα τεθλασμένα σώματα τους
καθώς τα κύματα περνούν
κι’ αντανακλούν παφλάζοντας τους ίσκιους
κορμιών ηδονικών που ανώνυμα βουλιάζουν.


 ΘΕΛΩ

Δεν μου ταιριάζουν οι φωνές
τα φουσκωμένα λόγια
τα χέρια που ορθώνονται
σε πλαστικές κουβέντες.
Θέλω ουσία και καρδιά.
Θέλω φωτιά και δάκρυ.



ΑΝΟΙΞΗ
Αφιέρωμα στον Κώστα Ουράνη

Κάποιο μήνα της Άνοιξης
θα πεθάνω μονάχος
Στον ολάνθιστο κήπο μου
με της γύρης το άγχος.

Η ζωή θα φλογίζεται
απ’ του πόθου το φως΄
μα οι σκέψεις θολόπλευστες
σε ορίζοντα γκρίζο.

Η ζωή θ’ ανασταίνεται΄
μα εγώ θ’ αργοσβήνω
με τα χρώματα γύρω μου
και της πίκρας το μύρο.

Ίσως νάναι  Απρίλιος
πιθανότατα Μάης
Όπως όλοι που αγάπησα
κι’ έχουν φύγει μαζί…

Μες’ το κάδρο της νιότης της
η μορφή μου θα λάμπει
στο πηγάδι της μνήμης μου
σαν την πρώτη στιγμή.

Κάποιο μήνα της Άνοιξης
θα πεθάνω μονάχος
σε απέραντο πέλαγος
σαν αλίκτυπος βράχος.

 ΦΘΟΡΕΣ

Πατέρα μου
στο σπίτι μας
ρυτίδες αυγατίζουν
και τις σκληρές τις πέτσες του
ξεφτίζει ο σοβάς.
Όσο κι΄αν το προσπάθησες
τίποτα δεν κρατάει.
Αυλάκια και απόνερα
μας γδέρνουν φθονερά.




ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ
               

Κανείς δεν θάρθει να σε δεί
Κι’ όμως απόψε
το μουχλιασμένο σπίτι σου
πλημμύρισε με φως.
Ο κήπος με τ’ αειθαλή
στο ξάναμμα του Ιούλη
βράζει παλμούς κι’ αρώματα
με σύννεφα φωτιάς.
Εσύ κλεισμένος άκληρος
στου φόβου το μεδούλι
την πεθαμένη μάνα σου
στα κάδρα αναζητάς.
Βρουνχίλδη και Αρτέμιδα
Φωφώ και Βρυσιήδα
στης πικροδάφνης λιάζονται
τα ρόδινα  φτερά.
Λαμπρούλα και θεόπλαστη
Σταμούλα και Χριστίνα
στη λίθινη απανώστρατα
βολτάρουν σεισμικά.
Κι’ εσύ στου πόθου αμέριμνος
την άναρχη σφραγίδα
καταπατείς και γεύεσαι
τα ρόδια τα ιερά.
Έζησες δίχως έρωτα.
Πέθανες δίχως φίλο
και στο πεζούλι απόστασες
της άστοργης καρδιάς.
Όμως  κι΄ αν σε απέκρουσα
σου γράφω ένα τραγούδι…
Από τα βάθη του είναι μου
στο χάος  να γλεντάς.


ΕΜΕΙΣ

Εσύ και Εγώ
δυνάμεις αφανείς
ανάμεσα στην κάλυψη
και την αποκάλυψη
σήματα του πάθους
στην πύλη της γης.

THE ROCK GARDEN KYOTO
     Στον καθηγητή Κώστα Ε. Μπέη

Σοφέ μου φίλε
μελετάς τον κήπο με τα βράχια
σύνορα μόνος θέτοντας
στο άναρχο του νού.
Σεμνός της δίκης δάσκαλος
στη γη του πιθανού
γίνεσαι φάρος άσβεστος
στον κύκλο της Αγάπης.


Άννα Κελεσίδου

Horror vacui

Οι απέναντι άδειασαν το σπίτι,
Πήραν τις κουρτίνες και τις γλάστρες, φάνηκε
απ' τ' απέναντι παράθυρο
ο ήλιος
να λούζει το μοναδικό δωμάτιο
σα να καθάριζε
ίχνη από πατημασιές και σκόνη.


Τι κρίμα
δε θα δω πια το αναμμένο φως
να κουδουνίζει την ώρα της έγερσης
για τη δουλειά, για το σχολειό,
τον ύπνο που χρειάζονται
όσοι δεν βλέπουν όνειρα.
Δεν αντέχω το κενό όχι
μόνο
τώρα στο πλήρωμα των χρόνων μου,
αλλά κι όταν δάσος φροντίδες γέμιζε
τον χώρο και τον χρόνο
μέσα κι έξω μου.


Στη μάζωξη δεκάδων της ζωής μου
επιλέγω
τις μονοψήφιες τιμές
των πραγμάτων.
Τώρα,
το άθροισμα της θλίψης είναι
διπλό,
στα δαχτυλάκια
του παιδιού με τις μονάδες χρόνια
σφράγιζε η ντροπή
τον επιούσιο στο τεφτέρι,
όπως η σημερνή
"δεινή αναργυρία"
σφαλίζει την ψυχή μου.