Η Τιμωρία ως μέσον αγωγής (Περίληψη)

Έπαινο και τιμωρία γεύεται ο άνθρωπος από την αρχή της διαπαιδαγώγησής του και μαζί τους πορεύεται σ’ όλη του ζωή.

Μέρος της παιδείας είναι οι αμοιβές αλλά οι ποινές και οι τιμωρίες. Στόχος της τιμωρίας  είναι η απόκτηση της αρετής.

Η ποινή πρέπει να επιβάλλεται μετά από αξιόποινη πράξη. Είναι η τιμωρία, η οποία χαρακτηρίζεται, ως βοήθεια – συνδρομή στον παιδαγωγικό ρόλο του παιδαγωγού ο οποίος προσπαθεί να εξασφαλίσει μέσω αυτής την ηθικοκοινωνική τάξη.

Παιδαγωγικές-μαθητικές-στρατιωτικές-πειθαρχικές είναι μερικές από τις τιμωρίες οι οποίες επιβάλλονται για αξιόποινες πράξεις και ασχολούνται με αυτές γονείς – παιδαγωγοί – εκπαιδευτικοί για τις μικρές ηλικίες, ενώ για εφήβους και ενήλικες η ίδια η Πολιτεία.

Τόσο οι αμοιβές όσο και οι ποινές συνδέονται άμεσα με την Παιδαγωγική κριτική, είναι ορθολογικές, και περιλαμβάνουν τις δύο βασικές εκτιμήσεις των πράξεων του: καταφατική «Ναι»- αρνητική «Όχι».

Όσο για τον ψόγο, επίπληξη, χρησιμοποιείται μόνο σε παιδιά σταθερού χαρακτήρα, με στέρεες σχέσεις εμπιστοσύνης ανάμεσα σε γονέα και δάσκαλο.

 Πλάνες και αλήθειες ότι η τιμωρία, σωματική ή ηθική, είναι αποτέλεσμα κακής συμπεριφοράς ή παραβάσεων.

Η σύγχρονη παιδαγωγική πιστεύει ότι το βασικό για κάθε ηθική εξέλιξη είναι ο «αυτοσεβασμός και το συναίσθημα τιμής»

Οι ειδικοί είναι αρνητικοί για τα αποτελέσματά της και συμβουλεύουν: αν σε σπάνιες περιπτώσεις καταλήξουν σε αυτήν, να το κάνουν με πολύ σκέψη, καίρια και με τεράστια προσοχή, αφού προηγηθεί αρκετή συζήτηση και ο τιμωρών, να μη βρίσκεται σε αναβρασμό.

Δεν ενδείκνυται η απόλυτη αυστηρότητα, ούτε και οι αντιφάσεις γονέων (απαγορευμένο για το παιδί αλλά επιτρεπτό για εκείνους). Επίσης, συνιστάται συνδυασμός τιμωρίας – επαίνου, και εναλλακτικές λύσεις ή αφορμή επαίνου και επιβράβευση.

Ακόμη, οι ποινές εφ’ όσον αποφασίζονται και προαναγγέλλονται, να τηρούνται με συνέπεια. Ο τιμωρός δεν πρέπει να φάσκει και να αντιφάσκει, ούτε να καταργείται η τιμωρία από τον ίδιο ή άλλο πρόσωπο, γονέα, παππού ή γιαγιά, πράγμα το οποίο συμβαίνει συχνά.

Μια από τις δυσάρεστες συνέπειες της τιμωρίας είναι ο παιδαγωγούμενος να καταφεύγει σε ψέμα ή ονειροπόληση.

Η τιμωρία από μόνη της, δεν αλλάζει ούτε χαρακτήρα ούτε συμπεριφορά, απλά είναι μια υπενθύμιση η οποία φανερώνει εκνευρισμό με συναισθηματική φόρτιση για το κακό που έγινε. Και ενώ προσωρινά αναστέλλει την κακή συμπεριφορά, μακροπρόθεσμα, ευτυχώς πολύ σπάνια, υπάρχει περίπτωση να προκύψει κάτι χειρότερο.

Η σύγχρονη παιδαγωγική πιστεύει ότι το βασικό για κάθε ηθική εξέλιξη είναι ο «αυτοσεβασμός και το συναίσθημα τιμής».

Φως—Αγάπη—Ζωή η εμψυχωμένη τριάδα του Πεσταλότσι (1746-1827)

«Μπορείτε όλα να τα δοκιμάσετε με την αλήθεια και την αγάπη» έλεγε.

                   

                                

           Κλειώ Λούμου Μαρκάκη